در طراحی مدل جايزه ملی تعالی نگهداری از کليه مدل های تعالی در کشورهای مختلف مانند: EFQM اروپا، مالکوم بالدریچ آمریکا، جایزه PMمؤسسه مهندسين نگهداري و تعميرات ژاپن، موسسه IMRT در کشور استرالیا، جایزه PM هندوستان و … با توجه به اهداف اقتصاد مقاومتی در مقوله نگهداری بهره گرفته شده است. مبانی اصلی مدل، فرآيند اجرايی و حد نصاب های جايزه ملی تعالی نگهداری در تاریخ مشخصی در کميته علمی به تصويب خواهد رسید.
مدل جايزه ملي تعالی نگهداری ايران با توجه به شرايط اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور و همچنين ويژگي سازمان هاي ايرانی با بهره برداري از دانش روز مديريت طراحي شده است که طبعاً در فرایند استفاده از آن به یک مدل کاملا بومی و ملي توسعه خواهد یافت، اين مدل همچنین به منظور خود ارزيابی توسط سازمان ها اعم از کوچک و بزرگ، توليدی و خدماتی، دولتی يا خصوصی طراحی شده است.
مدل هاي بلوغ و تعالي، چهارچوبي براي ارزيابي ميزان تعالي و بلوغ سازمان‌های نگهداری در به‌كارگيري بهترين شيوه‌ها فراهم مي‌آورند. در واقع اين مدل ها را مي توان ابزار سلامت سنجي نگهداری دانست که وضعيت فعلي نگهداری و حوزه هاي بهبود آن ها را مشخص مي کنند.
مدل تعالي نگهداری ابزاري مديريتي جهت كمك به شناسایی و به کارگیری شيوه هاي بهبود، توانمندي‌ها و زمينه‌هاي بالقوه پيشرفت در نگهداری است. با بهره گيري از اين مدل، كيفيت اجراي نگهداری به طور مستمر افزايش مي يابد و علاوه بر آن به دليل جامعيت اين مدل، امكان مقايسه نگهداری هر سازمان با دیگر سازمان ها و استفاده از تجربيات خارجي نيز فراهم مي‌شود. اين مدل به مديران نگهداری در انجام پروژه هاي بزرگ نگهداری و پيچيده ياري مي رساند. منابع انسانی نگهداری سازمانها مي‌توانند با استفاده از اين مدل خود را مورد ارزيابي قرار دهند. آنها به خوبي متوجه مي‌شوند كه در كدام یک از بخش‌هاي نگهداری امكان بهبود وجود دارد و علاوه بر آن از طريق مقايسه خود با بهترين منابع انسانی نگهداری، به شيوه الگوبرداري مناسبي كه به ايجاد سازمان يادگيرنده منجر مي شود، دست مي‌يابند و در نتيجه كسب نتايج بهتر در آينده براي آن ها امكان‌پذير خواهد شد. بدين ترتيب از مديريت نگهداری حرفهاي به عنوان راهي براي رسيدن به موفقيت حمايت مي کند و پروژه هاي نگهداری را که صلاحيت لازم جهت الگو قرار گرفتن در حيطه مديريت متعالي نگهداری را دارند، شناسايي ميکند.
مواردی که طراحي مدل بر آنها تاکيد دارد عبارتند از: تعادل در منافع ذينفعان، مديريت راهبردی نگهداری، فرايند گرائي، تضمين كيفيت، مشتري مداری، يادگيري و توانمندسازي، مديريت زنجيره تامين، بهره‌وري در مصرف منابع،مسئوليت اجتماعي و زيست محيطي که در فرآيندهاي توسعه فناوری و طراحي مفهومي محصول،طراحي و تكوين تفصيلی محصول، فرآيندهای ساخت و توليد و تحويل محصول،خدمات و پشتيباني پس از فروش،عملكرد و رفتار زيست محيطي از شروع طراحی محصول تا پايان دوره عمر آن، قابل شناسائي است.
اولين جايزه ملی تعالی نگهداری در ايران در سال 1396 اعطاء خواهد شد. اين طرح تحت حمايت انجمن نگهداری و تعمیرات و با همکاري و مشارکت گسترده سازمانها و نهادهاي دولتي، غيردولتي و خصوصي اجرا خواهد شد.
معیارهای 9 گانه مدل جایزه ملی نگهداری به شرح زیر می باشند :
1- رهبری 10%
2- راهبردها 10%
3- توسعه منابع انسانی 10%
4- برنامه ریزی و زمانبندی 10%
5- مدیریت منابع 10%
6- مدیریت گردش کار و فرآیندها 12%
7- نتایج قابلیت اطمینان 12%
8- نتایج کسب و کار 12%
9- نتایج عملکرد 14%
جمع 100%
در طراحی مدل و هرم مورد نظر، از ابزارها، روش ها و مدل های متعدد آزموده شده معتبر بین المللی استفاده شده است که در
ادامه بیشتر به آن ها پرداخته شده است. ضمناً در مدل مزبور، ویژگی های ذیل مد نظر قرار گرفته شده است:
1- انطباق با واقعیتهای اجرایی: مدل جایزه ملی فقط برای فضای تئوری طراحی نشده است.
2– جامعیت مدل: هر چهار مرحله اصلی چرخه مديريت بهره برداري و نگهداري یعنی: برنامه ریزی، اجرا، نظارت، اصلاح و بهبود فعالیت ها (مبتنی بر چرخه PDCAدمینگ) را در برداشته باشد و همه عوامل موثر را بتواند به درستی پوشش دهد.
3- یکپارچگی مدل: اجزای مدل (ابزارها، زیرمدلها و فرآیندها)، از قبیل مدیریت فرآیندی جریان کار، نظام های پشتیبان سخت افزاری و نرم افزاری، مدیریت عملکرد، بهینه سازی مجدد فرآیندها و … در کنار یکدیگر روح واحد و نگرشی جامع و یکپارچه به مقوله نگهداری دارند.
4- نقشه راه: کلیه مراحل اجرایی جایزه ملی، از ابتدا تا انتهای مسیر مشخص باشد.
5- ارتقای شاخص ها: ارتقای شاخص های بهره وری، قابلیت های اطمینان و سطح دسترسی، افزایش دورۀ عمر تجهیزات، کاهش هزینه‌های جانی، مالی، زیست محیطی، افزایش اثربخشی و… مورد ارزیابی قرار گیرد.
6- تعالی در نگهداری: با بکارگیری و فراهم آوری رویکردها و اجزای مبتنی بر استانداردهای مرتبط و معتبر در زمینه نگهداری، نتایج مورد نیاز را، به عنوان بخشی از راهبرد خود، تعریف و مشخص نماید.
علاوه براین ویژگی ها، می توان موارد بیشتری را با توجه به نیاز سازمان بیان کرد.
تبیین ضرورت و توجیه پذیری انجام این هرم تعالی از مواردی است که می بایست مد نظر قرار گیرد به طوری که نشان دهد با انجام این مدل چه منافعی و با عدم انجام آن چه زیان هایی مرتب بر حوزه مورد بررسی حاصل خواهد شد.